ค่าpH (กรด-ด่าง) ในดินคืออะไร?

ความรู้เรื่องกรดด่างในดิน เป็นเรื่องที่สำคัญมาก ต่อเกษตรกรที่ไม่สามารถมองข้ามได้ จะมีผลเสีย และวิธีแก้อย่างไร มาดูกัน

ดินกรดหรือดินเปรี้ยว มีผลเสียอย่างไร?

ดินกรด หรือ ดินเปรี้ยว หมายถึง ดินที่มีระดับ pH ต่ำกว่า 7

ดินกรด จัดอยู่ในประเภทดินที่มีปัญหาทางด้านการเกษตร คือ เป็นดินที่มีคุณสมบัติทางกายภาพและเคมีไม่เหมาะสมหรือเหมาะสมน้อยสำหรับการเพาะปลูก ทำให้พืชไม่สามารถเจริญเติบโตและให้ผลผลิตตามปกติได้

สภาวะดินกรด คือ ดินที่มีสภาพความเป็นกรดสูงมาก เนื่องจากอาจจะมี กำลังมี หรือได้เคยมีกรดกำมะถันซึ่งเป็นผลสืบเนื่องมาจากการเกิดดินชนิดนี้อยู่ในหน้าตัดของดิน และปริมาณของกรดกำมะถันที่เกิดขึ้นนั้นมีมากพอที่จะมีผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงของดินและการเจริญเติบโตของพืชในบริเวณนั้น

ดินกรดส่งผลเสียต่อพืช ดังนี้

ธาตุบางอย่างจะละลายน้ำในดิน (ที่มีสภาพเป็นกรด) ได้ดีขึ้น ทำให้พืชดูดธาตุนี้เข้าไปในราก-ต้น จนทำให้เกิดเป็นพิษต่อพืช โดยเฉพาะ

–อลูมิเนียม จะทำให้รากพืชถูกทำลาย/ไม่เจริญเติบโต
–แมงกานีส ใบมีจุดสีเหลือง-น้ำตาล

ในขณะเดียวกัน ทำให้ธาตุอาหารบางอย่างละลายน้ำในดินได้น้อยลงหรือถูกชะล้างไป เช่น ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โปแตสเซียม แมกนีเซียม

จุลินทรีย์ดินที่ชอบ/ทนสภาพความเป็นกรดจะเพิ่มจำนวนจุลินทรีย์ที่ไม่ทนกรด (ไรโซเบียม ที่ตรึงไนโตรเจน โดยเกิดเป็นปมที่รากของพืชตระกูลถั่ว) จะลดจำนวน-ตาย

อ้างอิง:https://www.cpiagrotech.com/knowledge-090/

ค่าความเป็น (กรด-ด่าง)

ค่า pH ในดินมีส่วนช่วยให้พืชสามารถดูดซับสารอาหารจากดินได้ดีขึ้น ซึ่งถ้าหากพืชเจริญเติบโตในดินที่มีค่าความเป็นกรดต่ำเกินไป ใบก็จะเหลือง เนื่องจากไม่สามารถดูดธาตุเหล็กเข้าไปบำรุงต้นได้อย่างเต็มที่ ดังนั้นดินที่จะเหมาะกับการปลูกพืช จึงต้องมีค่าความเป็นกรดอยู่พอสมควรเพื่อที่ความเป็นกรดจะได้แปลงธาตุอาหารให้พืชดูดกินได้สะดวก

เพราะฉะนั้นการวัดค่า pH หรือกรดด่างในดินจึงถือเป็นเรื่องที่คนทำการเกษตรต้องให้ความสำคัญเป็นอันดับต้นๆ สำคัญพอๆ กับเรื่องความชื้น อุณหภูมิ และอากาศ เพราะค่าความเป็น กรดด่างที่มาก หรือน้อยจนเกินไปจะส่งผลกระทบต่อผลผลิตของพืช รวมทั้งผลกำไรขาดทุน จึงควรจะต้องมี“เครื่องวัดค่า pH (pH Meter คือเครื่องมือที่ให้ความละเอียดและถูกต้องแม่นยำสูง)

สภาวะดินที่เหมาะสำหรับปลูกพืชได้ดีที่สุด

ดินที่มีค่า pH ประมาณ 6.0-6.5 จะเป็นดินที่ปลูกพืชได้ดีที่สุด เพราะค่อนข้างเป็นกลาง แต่จะมีพืชบางชนิด เช่น บลูเบอร์รี่ ชวนชม ดอกพุด ที่จะเจริญเติบโตได้ดีในค่าความเป็นกรด จึงต้องใช้ดินที่มีค่า pH 4.5 – 5.5 เรียกได้ว่าก่อนที่จะปลูกพืชควรศึกษาเรื่องค่า pH ในดินไว้ด้วย เพื่อให้พืชเจริญเติบโตได้ดีขึ้น

อ้างอิง:https://shorturl.asia/hY1kB

ดินเป็นกรด มีวิธีแก้อย่างไร?

-ใช้โดโลไมท์ เพื่อลดความเป็นกรดในดิน เป็นวิธีการที่สมบูรณ์ที่สุดและใช้ได้ผลมากในพื้นที่ ดินเป็นกรดจัดรุนแรง และถูกปล่อยทิ้งเป็นเวลานาน

-ลดการใช้ปุ๋ยเคมี โดยเฉพาะปุ๋ยไนโตรเจน

-ระบายน้ำที่มีความเป็นกรดสูงออกจากแปลง แล้วขังน้ำใหม่ ที่มีสภาพความเป็นกรดน้อยกว่าแทน

-ควบคุมระดับน้ำใต้ดิน เพื่อป้องกันการเกิดกรดกำมะถัน จึงต้องควบคุมน้ำใต้ดินให้อยู่เหนือชั้นดินเลนที่มีสารไพไรท์อยู่ เพื่อมิให้สารไพไรท์ทำปฏิกิริยากับออกซิเจนหรือถูกออกซิไดซ์

-ใช้น้ำชะล้างความเป็นกรด เมื่อล้างดินกรดให้คลายลงแล้วดินจะมีค่า pH เพิ่มขึ้นอีกทั้งสารละลายเหล็กและอลูมินั่มที่เป็นพิษเจือจางลงจนทำให้พืชสามารถเจริญเติบโตได้ดี โดยเฉพาะถ้าหากใช้ปุ๋ยไนโตรเจนและฟอสเฟตก็สามารถให้ผลผลิตได้

อ้างอิง:https://www.cpiagrotech.com/knowledge-114/